Có thể kể đến như: Bộ Tài chính đã phát triển, quản lý và vận hành được nhiều hệ thống thông tin lớn, cốt lõi trong các lĩnh vực quản lý nhà nước về tài chính, ngân sách được Đảng và Nhà nước giao quản lý, đặc biệt là trong các lĩnh vực chuyên ngành: tài chính, thuế, hải quan, ngân sách, kho bạc, chứng khoán, dự trữ.

Các hệ thống thông tin này đã góp phần quan trọng trong nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả, hiệu lực trong công tác quản lý tài chính - ngân sách của Bộ Tài chính. Một số cơ sở dữ liệu chuyên ngành về thuế, hải quan, thu chi ngân sách, giá, công sản… bước đầu đã mang lại sự cải thiện đáng kể trong công tác quản lý tài chính công theo hướng hiện đại. Qua đó từng bước tăng cường hiệu lực, hiệu quả giám sát tài chính, góp phần quan trọng trong thúc đẩy cải cách các thể chế, thay đổi quy trình, thủ tục trong lĩnh vực thuế, hải quan, ngân sách, kho bạc... tăng độ chính xác, tính kịp thời và minh bạch trong báo cáo tài khoá, kế toán và thống kê NSNN.

Bộ Tài chính cũng bước đầu triển khai ứng dụng một số công nghệ mới của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 như: công nghệ ảo hóa máy chủ nhằm tối ưu hóa hiệu quả đầu tư phần cứng; công nghệ phân tích dữ liệu lớn; công nghệ mạng xã hội, công nghệ di động trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến, hệ thống thuế điện tử, hải quan điện tử, hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng biển, hệ thống một cửa quốc gia hải quan ASEAN…

Với những kết quả đạt được, 7 năm liên tiếp (2013-2019) Bộ Tài chính dẫn đầu bảng xếp hạng về mức độ sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng CNTT (Vietnam ICT Index) khối các bộ, ngành do Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Tin học Việt Nam công bố.

Phát biểu tại “Diễn đàn Cấp cao CNTT-TT - Ngày Chuyển đổi số Việt Nam 2020” diễn ra từ diễn ra ngày 15/12 tại Hà Nội, ông Nguyễn Việt Hùng – Phó Cục trưởng Cục Tin học và Thống kê tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, hiện nay Bộ Tài chính đã có đầy đủ có hệ sinh thái về mặt tổ chức với 6 Cục CNTT tại cơ quan Bộ và 5 Tổng cục, với gần 500 con người làm công tác CNTT. Hạ tầng phát triển công nghệ được xét trên khía cạnh nguồn nhân lực CNTT của ngành. Về cơ bản, đội ngũ nhân lực về CNTT đã và đang đáp ứng được các yêu cầu về phát triển, quản lý, vận hành các hệ thống thông tin của ngành Tài chính.

Chủ động tiến tới Tài chính số

Là một trong các bộ, ngành luôn đi đầu về ứng dụng CNTT, một lần nữa Bộ Tài chính cho thấy sự chủ động trong việc tiếp cận với cách mạng công nghiệp 4.0 nói chung và triển khai quá trình chuyển đổi số nói riêng.

Trên cơ sở các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 04/5/2017 về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, ngày 09/3/2018 Ban Cán sự Đảng Bộ Tài chính đã ban hành Nghị quyết số 02-NQ/BCSĐ về triển khai ứng dụng công nghệ của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong lĩnh vực tài chính - ngân sách với mục tiêu “Đến năm 2025, hoàn thành xây dựng Tài chính điện tử và cơ bản thiết lập nền tảng Tài chính số hiện đại, bền vững, công khai, minh bạch dựa trên dữ liệu lớn, dữ liệu tài chính mở và hệ sinh thái Tài chính số. Ngành Tài chính đóng vai trò kiến tạo, kết nối, chia sẻ dữ liệu và các nền tảng số hóa, đáp ứng toàn diện nhu cầu giao dịch tài chính công, nhu cầu khai thác sử dụng thông tin số của Chính phủ, người dân, doanh nghiệp và các tổ chức”.

Ngày 30/3/2018, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 446/QĐ-BTC ngày 30/03/2018 về Kế hoạch hành động của Bộ Tài chính thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/BCSĐ ngày 09/3/2018 về triển khai ứng dụng công nghệ của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong lĩnh vực tài chính - ngân sách nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị trong ngành, tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/BCSĐ của Ban Cán sự Đảng Bộ Tài chính.

Triển khai thực hiện Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến năm 2025, ngày 21/5/2020 Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 844/QĐ-BTC về kế hoạch hành động của Bộ Tài chính triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng 2025. Để đảm bảo triển khai đồng bộ các giải pháp, nhiệm vụ của Bộ Tài chính theo mục tiêu của Chính phủ và của Bộ trưởng Bộ Tài chính giao, tại Quyết định số 844/QĐ-BTC ngày 21/5/2020.

Quyết định số 844/QĐ-BTC ngày 21/5/2020 là sự kế thừa Quyết định số 446/QĐ-BTC ngày 30/03/2018 nhằm đạt mục tiêu đến năm 2025, hoàn thành xây dựng Tài chính điện tử và cơ bản thiết lập nền tảng Tài chính số hiện đại, bền vững, công khai, minh bạch dựa trên dữ liệu lớn, dữ liệu tài chính mở và hệ sinh thái Tài chính số.

Ngày 12/6/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 843/QĐ-BTC phê duyệt Kế hoạch của Bộ Tài chính triển khai thực hiện Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 17/4/2020 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Như vậy, đến nay hệ thống văn bản liên quan trực tiếp đến chủ trương, chính sách và kế hoạch hành động của Bộ Tài chính nhằm chủ động tiếp cận cách mạng công nghiệp 4.0 và Chính phủ điện tử (bao hàm các định hướng về chuyển đổi số trong ngành Tài chính) gồm: Nghị quyết số 02-NQ/BCSĐ ngày 09/3/2018, Quyết định số 844/QĐ-BTC ngày 21/5/2020, Quyết định số 446/QĐ-BTC ngày 30/03/2018 và Quyết định phê duyệt Kế hoạch của Bộ Tài chính triển khai thực hiện Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 17/4/2020 của Chính phủ. Các văn bản trên có tính chất liên kết chặt chẽ, kế thừa và bổ sung cho nhau để triển khai thực hiện các nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính và các định hướng về ứng dụng công nghệ mới của CMCN 4.0 trong ngành Tài chính phục vụ phát triển Tài chính điện tử hướng tới Tài chính số của ngành Tài chính.

Về lộ trình chuyển đổi số của Bộ Tài chính, tại Quyết định số 2445/QĐ-BTC ngày 28/12/2018 của Bộ Tài chính phê duyệt Kiến trúc Chính phủ ngành Tài chính, lộ trình chuyển đổi từ Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số của ngành Tài chính được chia thành 03 giai đoạn.

Trong đó, giai đoạn đến năm 2020: tiếp tục hoàn thiện xây dựng Chính phủ điện tử ngành Tài chính hướng tới Chính phủ phục vụ, lấy người dùng làm trung tâm và nâng cao hiệu quả hoạt động toàn ngành thông qua Chính phủ điện tử và các công cụ số hóa. CNTT đóng vai trò là công cụ hỗ trợ quan trọng xây dựng Tài chính điện tử.

Giai đoạn đến năm 2025: tiếp tục hoàn thiện các hệ thống thông tin phục vụ xây dựng văn phòng không giấy tờ; xây dựng nền tảng Tài chính số dựa trên dữ liệu và dữ liệu mở; thiết lập hệ sinh thái ngành Tài chính số trong đó Chính phủ đóng vai trò kiến tạo và kết nối với các bên thông qua việc mở, chia sẻ dữ liệu và các nền tảng số hóa để cho phép nhiều bên tạo ra các dịch vụ Tài chính thông minh. CNTT trở thành phần chiến lược của ngành Tài chính giúp thiết lập hệ thống dữ liệu tài chính mở, tạo nền tảng cho hệ sinh thái tài chính số.

Giai đoạn đến năm 2030: thiết lập hệ thống Tài chính số hóa hoàn toàn và nền tài chính thông minh. Ngành Tài chính đóng vai trò dẫn dắt sự phát triển của kinh tế số dựa trên việc đẩy nhanh các giá trị gia tăng của dịch vụ tài chính, chuyển đổi mô hình kinh tế bao hàm kinh tế số. CNTT đóng vai trò đồng nhất với các hoạt động nghiệp vụ trong môi trường số hóa hoàn toàn và nền tài chính thông minh quản lý và phát triển nền kinh tế số quốc gia.