Trong thời gian vừa qua, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư và Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp được ban hành dẫn đến cần thiết rà soát lại các quy định về tổ chức và hoạt động của Quỹ Đầu tư phát triển (ĐTPT) địa phương để phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành. Mặt khác, từ thực tiễn cho thấy, một số Quỹ ĐTPT hoạt động chưa hiệu quả, quy mô nhỏ, không huy động được vốn và không triển khai được hoạt động cho vay, đầu tư. Trên cơ sở phân tích các hạn chế trong tổ chức thực hiện, đồng thời rà soát các văn bản pháp luật có liên quan, cần ban hành Nghị định mới thay thế, cụ thể những hạn chế đó là:
- Năng lực hoạt động của các Quỹ ĐTPT địa phương vẫn còn hạn chế do nguồn vốn hoạt động còn thấp. Một số địa phương chưa bố trí đủ nguồn vốn điều lệ tối thiểu. Nguồn vốn hoạt động hạn chế đã ảnh hưởng tới việc triển khai các nghiệp vụ của Quỹ ĐTPT địa phương, hầu hết các Quỹ mới chỉ tập trung vào hoạt động cho vay dự án, chỉ một số ít Quỹ có nguồn lực để triển khai nghiệp vụ đầu tư, do đó chưa phát huy được vai trò là nguồn vốn mồi để thu hút các nguồn vốn khác trong xã hội cùng tham gia đầu tư kết cấu hạ tầng. Vì vậy, cần bổ sung quy định về điều kiện và quy trình thành lập Quỹ, rà soát sửa đổi trách nhiệm của UBND, HĐND cấp tỉnh trong viêc quyết định thành lập Quỹ.
- Nghị định số 138/2017/NĐ-CP và Nghị định số 37/2013/NĐ-CP quy định Quỹ ĐTPT địa phương là Quỹ tài chính nhà nước tại địa phương, mới chỉ áp dụng quy định cơ chế tiền lương, khen thưởng, xếp hạng doanh nghiệp như đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn. Do đó, để nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ ĐTPT cần rà soát, củng cố phương thức hoạt động của Quỹ ĐTPT phù hợp với cơ chế tài chính, chế độ kế toán áp dụng cho công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ.
- Mức lãi suất cho vay tối thiểu chưa phản ánh được đầy đủ chi phí, tỷ lệ nợ xấu ở mức cao của một số Quỹ ĐTPT chưa được xử lý dứt điểm, hoạt động đầu tư trực tiếp chưa được đẩy mạnh, cơ chế trích lập dự phòng rủi ro cho vay, đầu tư cần được hoàn thiện.
- Cơ chế quản lý giám sát cần phải tiếp tục hoàn thiện theo hướng: i) có biện pháp xử lý dứt điểm đối với những Quỹ ĐTPT hoạt động không hiệu quả, không hoạt động theo đúng mục đích thành lập Quỹ ĐTPT, ii) bổ sung trách nhiệm của các Bộ, ngành và UBND trong việc quản lý giám sát hoạt động của Quỹ ĐTPT địa phương, đặc biệt là trách nhiệm của UBND. Khi đó, các Quỹ ĐTPT hoạt động không hiệu quả, không đủ nguồn lực để hoạt động (không bảo đảm mức vốn điều lệ tối thiểu), cần có căn cứ pháp lý để rà soát, chấm dứt, giải thể hoạt động nhằm tránh lãng phí nguồn lực, không hiệu quả trong việc duy trì bộ máy hoạt động.
Minh Thư