Việc ban hành Quyết định số 22/2015/QĐ-TTg đã tạo khung pháp lý, góp phần đẩy mạnh việc xã hội hóa các đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL), huy động các nguồn lực xã hội, cung cấp sản phẩm dịch vụ có chất lượng đáp ứng yêu cầu xã hội.
Tính đến tháng 8/2019, toàn quốc có 338 ĐVSNCL được đưa vào Danh mục chuyển đổi thành công ty cổ phần. Trong đó, có 213 ĐVSNCL đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đưa vào Danh mục chuyển đổi. Có 38 đơn vị đã được phê duyệt Phương án chuyển đổi, trong đó có 31 ĐVSNCL đã hoàn thành chuyển đổi thành công ty cổ phần (không tính đến các ĐVSNCL được chuyển đổi trước khi Quyết định số 22/2015/QĐ-TTg có hiệu lực).
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi ĐVSNCL thành CTCP còn nhiều lúng túng: việc xây dựng phương án sản xuất kinh doanh và phương án thực hiện chuyển đổi còn chưa phù hợp; một số ĐVSNCL giảm chất lượng cung ứng dịch vụ công hoặc ngừng cung cấp; một số ngành, lĩnh vực cung ứng dịch vụ sự nghiệp công có tính chất đặc thù nên sau chuyển đổi không tạo được sự cạnh tranh trên thị trường.
Từ thực tiễn triển khai, so với quy định tại Quyết định số 22/2015/QĐ-TTg còn một số bất cập, vướng mắc như:
- Thẩm quyền phê duyệt Phương án chuyển đổi các ĐVSNCL là Thủ tướng Chính phủ làm kéo dài thời gian thực hiện chuyển đổi;
- Chưa quy định hết đối tượng các ĐVSNCL có khả năng chuyển đổi thành công ty cổ phần như các ĐVSNCL thuộc các cơ quan chuyên môn của Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, huyện, các ĐVSNCL là đơn vị trực thuộc của các ĐVSNCL;
- Chính sách ưu đãi về tài chính và đầu tư chưa đủ hấp dẫn để thúc đẩy và tạo động lực cho các ĐVSNCL cổ phần hóa;
- Chưa có hướng dẫn xử lý một số nguồn kinh phí đặc thù của ĐVSNCL mà doanh nghiệp nhà nước không có như số dư Nguồn kinh phí thực hiện cải cách tiền lương, Quỹ bổ sung thu nhập, Quỹ Phát triển hoạt động sự nghiệp; Nguồn kinh phí các Chương trình, dự án, đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ có hình thành tài sản ...
- Chưa có hướng dẫn về cơ chế tài chính, quản lý, sử dụng các tài sản cơ sở hạ tầng giao cho doanh nghiệp chuyển đổi từ ĐVNSCL quản lý, khai thác. Trong khi đó, thực tế hiện nay nhiều ĐVNSCL đang quản lý các tài sản cơ sở hạ tầng như rừng, cảng, chợ, bến xe ...
- Chưa có quy định về việc bán toàn bộ phần vốn nhà nước hiện có tại ĐVSNCL hoặc kết hợp vừa bán toán bộ vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ.
- Chưa có hướng dẫn chính sách dôi dư đối với Lãnh đạo ĐVSNCL trong trường hợp không bố trí được việc làm sau chuyển đổi.
Minh Thư